HANUKA BAYRAMI

HANUKA BAYRAMI

Yahudi dünyası bu hafta 6 Aralık Pazar akşamı başlayıp   13 Aralık Pazar akşamına kadar devam edecek olan günlerde “Hanuka Bayramı” nı kutlayacak. Bu bayramda mumlar  yakıldığı için “Işıklar Bayramı “ da denir.

Musevi dini ile ilgili bayramlar arasında, "Hanuka Bayramı”nın  özel bir önemi vardır. Bu bayramda, Yunan medeniyetini benimsemiş Suriyelilerin M.Ö. 2. yüzyılda işgal etmiş oldukları Ortadoğu topraklarının, Yahudilerce kurtarılması kutlanır. Büyük İskenderin ölümü sonucunda Helen İmparatorluğu 4 e bölünür. Ortadoğu’da İskender’in generalleri arasında yapılan anlaşma gereği Suriye-Helen imparatorluğu hüküm sürmeye başlar. Önceleri Kudüs yöresinde yaşayan Yahudilere hoşgörü ile yaklaşan yöneticiler, daha sonra Helenizm’i yayma ve egemen kılma düşüncesiyle dini yasaklar oluştururlar.

 Kral IV. Antiochus Epiphanes zamanında Yahudi halkını, tek tanrılı inanıştan uzaklaştırmak için yeni kararlar alınır. Kudüs'teki kutsal tapınağa (Süleyman Mabedi )  Zeus adına bir sunak eklenir ve tüm yahudi gelenekleri yasaklanır. Özellikle  cumartesi (şabat) duaları , sünnet , evlenme ve dini gelenekleri uygulamak ölüm nedeni sayılır…

Kimi Yahudiler, daha rahat bir yaşamı seçerek bu değişikliklere ayak uydurur. Öte yandan, bu baskıya dayanamayan ve daha sonra tarihe "Makabiler" olarak geçecek olan bir Yahudi kabilesi, Suriyelilere başkaldırarak, bir çeşit  "gerilla"  savaşı sonucunda düşmanı bozguna uğratır ve tüm bölgeyi bağımsızlığa kavuşturur. Bu arada ilginçtir ki, Suriyeliler ve Helenlerden  arındırılmış olan Kudüs kentindeki büyük tapınak kurtarılıp temizlenmesinin ardından, kutsal kandilleri yakmak için elde kalmış olan - ve aslında bir günde tükenmesi beklenen - yağın, sekiz gün boyunca yanması, bir mucize olarak kabul edilir..

Bu olayın anısına, günümüze dek hemen her Yahudi ailesinde, sekiz kollu bir şamdanda, sekiz gün boyunca her akşam yeni bir mum yakılarak, kutsal mabette sönmeden yanan kandil simgelenmektedir. Mumlar genellikle ailenin çocukları tarafından yakılır ve konu ile ilgili kısa bir dua okunur. "Hanuka"nın bir diğer adı ise "Işıklar Bayramı"dır. Kabala felsefesine göre bu mumlar insanların aydınlanmasını ve etraflarını aydınlatmalarını simgeler.